سیستم آموزشی

  در سیستم آموزشی فرانسه، مقاطع تحصیلی در جهت مخالف سیستم ایران شماره گذاری می شوند به طوری که پایه دوازدهم در پیش دبستانی آغاز می شود و دانش آموزان در سن 18 سالگی به پایه اول میرسد. تقسیم بندی مقاطع تحصیلی به شرح زیر است :

در حال حاضر 15 میلیون محصل در سیستم آموزشی فرانسه وجود دارد که حدود 2 میلیون آنها در تحصیلات تکمیلی هستند. به طور کلی تمرکز سیستم بر دروس تخصصی تر و پایه ای مانند رواضی و فیزیک و ... است و دروسی مانند ورزش و هنر اولویت چندانی دارند. دانش آموزانی که نتایج مناسب برگزار نکنند، ملزم به گذراندن کلاس های جبرانی و یا تکرار مجدد چایه تحصیلی هستند.

در سال 2005 وزیر آموزش و پروش لیستی از مهارت هایی که در طول تحصیل باید تقویت شوند، ارائه داد:

•                              تسلط کامل بر زبان فرانسه

•                              کسب اطلاعات کاربردی از یک زبان دیگر

•                              کسب اطلاعات پایه ای از ریاضی، علوم و تکنولوژی

•                              آشنایی با مهارت های کلی ارتباطات و جمع آوری اطلاعات

•                              آشنایی با جوامع انسانی

•                              آشنایی با مسئولیت های اجتماعی و مدنی

•                              توانایی ابتکار عمل و خودگردانی

انواع روش تحصیل

•            مدارس دولتی/ خصوصی: اکثر دانش آموزان فرانسوی در مدارس دولتی به تحصیل می پردازند و تنها 15 درصد از آنها به دلایل مذهبی مدارس خصوصی را انتخاب می کنند زیرا در مدارس دولتی استفاده از هرگونه نماد و پوشش دینی ممنوع است. دلیل دیگر انتخاب مدارس می تواند معیار های مسافتی باشد. برنامه و چهارچوب تحصیلی فرانسه به طور کلی در تمام مدارس ثابت است.

•            مدارس فرانسوی/ بین المللی: انتخاب مدارس فرانسوی یا بین الملل برای دانش آموزان خارجی به معیار هایی مانند مدت زمان اقامت، شخصیت دانش آموز، توانایی یادگیری و سن بستگی دارد. در صورتی که  اقامت شما برای مدت کوتاه 2 یا 3 ساله باشد می توانید مدارس بین الملل به زبان انگلیسی را انتخاب کنید ولی در صورتی که قصد اقامت دائمی دارید مدارس فرانسوی برای یادگیری سریع تر زبان فرانسه به کمک شما می آیند. پیشنهاد میشود تحصیل به زبان فرانسوی را از یک پایه پایین تر از تحصیلات فرزندتان آغاز کنید تا در ابتدا با مفاهیم آشنا به زبان فرانسوی مواجه شود. علاوه بر این، سن دانش آموز در سرعت یادگیری زبان تاثیر زیادی دارد. به طور کلی کودکان زیر 11 سال از نظر ذهنی  با سرعت بالایی با زبان جدید وفق پیدا می کنند ولی این مسئله برای کودکان بالای 11 سال زمان بیشتری می گیرد.

•               تحصیل در منزل: تحصیل در منزل در صورتی که چهارچوب و برنامه تحصیلی رسمی به زبان فرانسوی به اجرا درآید، قانونی و معتبر است. در حال حاضر تنها 500  خانواده تحصیل در منزل را برای فرزندشان انتخاب کرده اند.

دسترسی به مدارس

برای انتخاب مدرسه در مقطع ابتدایی طیف گسترده ای وجود دارد ولی با بالا رفتن مقطع تحصیلی انتخاب ها محدود تر می شوند. علاوه بر این مدرسه انتخابی باید درون محدوده زندگی تعیین شده توسط شهردار باشد. البته امکان درخواست انتخاب مدرسه در محدوده محل کار یکی از والدین نیز وجود دارد ولی نیازمند تایید مدیران مدرسه است.

تحصیلات دانش آموزان دارای محدودیت جسمی یا ذهنی

حدود 100 هزار دانش آموز دارای محدودیت شدید، خارج از سیستم اصلی آموزشی و زیر نظر وزارت بهداشت به تحصیل می پردازند. با توجه به نوع و میزان محدودیت این دانش آموزان سرویس های متفاوتی برای آنها ارائه می شود:

•               سرویس آموزش خصوصی و مراقبت های خانگی ( SESSAD ) به آموزش و حمایت کودکان و نوجوانان دارای محدودیت های حرکتی، ذهنی و احساسی می پردازد. این سرویس خانواده های این کودکان را تا پایان دوره تحصیلات اجباری همراهی می کند و علاوه بر کلاس های آموزشی، دارای برنامه های توانبخشی خارج از مدرسه است.

•                سیستم یک پارچگی مدرسه ای ( CLIS )،  کلاس های خصوصی و جمعی ارائه می دهد. این کلاس ها در فضای مدرسه برگزار می شود و مختص دانش آموزانی است که نیازمند محیط آموزشی خاصی نیستند. این کلاس ها به چهار گروه تقسیم می شود : محدودیت ذهنی، شنوایی، بینایی و حرکتی.

•                گروه آموزش های جامع و حرفه ای تطبیقی ( SEGPA ) برای دانش آموزانی است که محدودیت آنها هنوز به طور کامل بروز نکرده است و شامل اختلالات روانی، احساسی و رفتاری می شود. کلاس های دانش آموزان خارج از فضای مدرسه و در گروه های 15 نفره برگزار می شود. این دسته از دانش آموزان با حمایت دولت به دوره های کارآموزی خدماتی و فنی وارد می شوند.

مقاطع تحصیلی

•            کودکستان:  این پایه تحصیلی اجباری نیست ولی از آنجایی که رایگان است، بسیاری از والدین از آن بهره می برند. این در حالی است که مهدکودک های خصوصی و پرستاران کودک هزینه های بالایی دارند. این مقطع برای کودکان کوچک تر فقط شامل بازی است ولی با بالا رفتن سن به آموزش مفاهیم ساده و ابتدایی ریاضی و علوم می پردازند.

•            ابتدایی: دوره آموزش اجباری از مقطع ابتدایی شروع می شود. این دوره از 6 تا 11 سالگی زمان می برد. کلاس های این مقطع 26 ساعت در هفته است و شامل دروس زبان فرانسه، علوم، تاریخ، جغرافیا و ... است.

تقسیم بندی پایه های تحصیلی این مقطع:

از آغاز دوره مقدماتی 1 دانش آموزان به فراگیری یک زبان خارجه مانند انگلیسی یا آلمانی می پردازند. همچنین در طول تحصیل، در تعطیلات کوتاه مدت جلسات اکتشافی در فضاهای خارج از مدرسه مانند اردو های اسکی برگزار خواهد شد. در تعطیلات تابستانی کمپ های فضای باز برگزار می شوند که به فراگیری مهارت های خارج از مدرسه تاکید دارند. این کمپ ها شهریه ناچیزی دارند.

•            متوسطه دوره اول: این دوره از 11 تا 16 سالگی زمان می برد. 3  سال اول تحصیل در کالج برگزار می شود و برای سال آخر دانش آموزان وارد یک دبیرستان یا هنرستان فنی- حرفه ای یا دوره کارآموزی می شوند. تعداد کالج های مناطق حومه شهر کمتر است و با اینکه شهر های بزرگ کالج های بیشتر دارند ولی رقابت برای ورود به آنها نیز بالاتر است.

•               متوسطه دوره دوم: فضای دبییرستان های این دوره به شدت رقابتی است و فقط مناسب دانش آموزان سخت کوشی است که علاقه مند ادامه تحصیل در فضاهای دانشگاهی هستند.

مدارک پایان تحصیلات دوره متوسطه دوم به 3 دسته تقسیم می شوند:

سیستم آموزشی

  در سیستم آموزشی فرانسه، مقاطع تحصیلی در جهت مخالف سیستم ایران شماره گذاری می شوند به طوری که پایه دوازدهم در پیش دبستانی آغاز می شود و دانش آموزان در سن 18 سالگی به پایه اول میرسد. تقسیم بندی مقاطع تحصیلی به شرح زیر است :

در حال حاضر 15 میلیون محصل در سیستم آموزشی فرانسه وجود دارد که حدود 2 میلیون آنها در تحصیلات تکمیلی هستند. به طور کلی تمرکز سیستم بر دروس تخصصی تر و پایه ای مانند رواضی و فیزیک و ... است و دروسی مانند ورزش و هنر اولویت چندانی دارند. دانش آموزانی که نتایج مناسب برگزار نکنند، ملزم به گذراندن کلاس های جبرانی و یا تکرار مجدد چایه تحصیلی هستند.

در سال 2005 وزیر آموزش و پروش لیستی از مهارت هایی که در طول تحصیل باید تقویت شوند، ارائه داد:

•                              تسلط کامل بر زبان فرانسه

•                              کسب اطلاعات کاربردی از یک زبان دیگر

•                              کسب اطلاعات پایه ای از ریاضی، علوم و تکنولوژی

•                              آشنایی با مهارت های کلی ارتباطات و جمع آوری اطلاعات

•                              آشنایی با جوامع انسانی

•                              آشنایی با مسئولیت های اجتماعی و مدنی

•                              توانایی ابتکار عمل و خودگردانی

انواع روش تحصیل

•            مدارس دولتی/ خصوصی: اکثر دانش آموزان فرانسوی در مدارس دولتی به تحصیل می پردازند و تنها 15 درصد از آنها به دلایل مذهبی مدارس خصوصی را انتخاب می کنند زیرا در مدارس دولتی استفاده از هرگونه نماد و پوشش دینی ممنوع است. دلیل دیگر انتخاب مدارس می تواند معیار های مسافتی باشد. برنامه و چهارچوب تحصیلی فرانسه به طور کلی در تمام مدارس ثابت است.

•            مدارس فرانسوی/ بین المللی: انتخاب مدارس فرانسوی یا بین الملل برای دانش آموزان خارجی به معیار هایی مانند مدت زمان اقامت، شخصیت دانش آموز، توانایی یادگیری و سن بستگی دارد. در صورتی که  اقامت شما برای مدت کوتاه 2 یا 3 ساله باشد می توانید مدارس بین الملل به زبان انگلیسی را انتخاب کنید ولی در صورتی که قصد اقامت دائمی دارید مدارس فرانسوی برای یادگیری سریع تر زبان فرانسه به کمک شما می آیند. پیشنهاد میشود تحصیل به زبان فرانسوی را از یک پایه پایین تر از تحصیلات فرزندتان آغاز کنید تا در ابتدا با مفاهیم آشنا به زبان فرانسوی مواجه شود. علاوه بر این، سن دانش آموز در سرعت یادگیری زبان تاثیر زیادی دارد. به طور کلی کودکان زیر 11 سال از نظر ذهنی  با سرعت بالایی با زبان جدید وفق پیدا می کنند ولی این مسئله برای کودکان بالای 11 سال زمان بیشتری می گیرد.

•               تحصیل در منزل: تحصیل در منزل در صورتی که چهارچوب و برنامه تحصیلی رسمی به زبان فرانسوی به اجرا درآید، قانونی و معتبر است. در حال حاضر تنها 500  خانواده تحصیل در منزل را برای فرزندشان انتخاب کرده اند.

دسترسی به مدارس

برای انتخاب مدرسه در مقطع ابتدایی طیف گسترده ای وجود دارد ولی با بالا رفتن مقطع تحصیلی انتخاب ها محدود تر می شوند. علاوه بر این مدرسه انتخابی باید درون محدوده زندگی تعیین شده توسط شهردار باشد. البته امکان درخواست انتخاب مدرسه در محدوده محل کار یکی از والدین نیز وجود دارد ولی نیازمند تایید مدیران مدرسه است.

تحصیلات دانش آموزان دارای محدودیت جسمی یا ذهنی

حدود 100 هزار دانش آموز دارای محدودیت شدید، خارج از سیستم اصلی آموزشی و زیر نظر وزارت بهداشت به تحصیل می پردازند. با توجه به نوع و میزان محدودیت این دانش آموزان سرویس های متفاوتی برای آنها ارائه می شود:

•               سرویس آموزش خصوصی و مراقبت های خانگی ( SESSAD ) به آموزش و حمایت کودکان و نوجوانان دارای محدودیت های حرکتی، ذهنی و احساسی می پردازد. این سرویس خانواده های این کودکان را تا پایان دوره تحصیلات اجباری همراهی می کند و علاوه بر کلاس های آموزشی، دارای برنامه های توانبخشی خارج از مدرسه است.

•                سیستم یک پارچگی مدرسه ای ( CLIS )،  کلاس های خصوصی و جمعی ارائه می دهد. این کلاس ها در فضای مدرسه برگزار می شود و مختص دانش آموزانی است که نیازمند محیط آموزشی خاصی نیستند. این کلاس ها به چهار گروه تقسیم می شود : محدودیت ذهنی، شنوایی، بینایی و حرکتی.

•                گروه آموزش های جامع و حرفه ای تطبیقی ( SEGPA ) برای دانش آموزانی است که محدودیت آنها هنوز به طور کامل بروز نکرده است و شامل اختلالات روانی، احساسی و رفتاری می شود. کلاس های دانش آموزان خارج از فضای مدرسه و در گروه های 15 نفره برگزار می شود. این دسته از دانش آموزان با حمایت دولت به دوره های کارآموزی خدماتی و فنی وارد می شوند.

مقاطع تحصیلی

•            کودکستان:  این پایه تحصیلی اجباری نیست ولی از آنجایی که رایگان است، بسیاری از والدین از آن بهره می برند. این در حالی است که مهدکودک های خصوصی و پرستاران کودک هزینه های بالایی دارند. این مقطع برای کودکان کوچک تر فقط شامل بازی است ولی با بالا رفتن سن به آموزش مفاهیم ساده و ابتدایی ریاضی و علوم می پردازند.

•            ابتدایی: دوره آموزش اجباری از مقطع ابتدایی شروع می شود. این دوره از 6 تا 11 سالگی زمان می برد. کلاس های این مقطع 26 ساعت در هفته است و شامل دروس زبان فرانسه، علوم، تاریخ، جغرافیا و ... است.

تقسیم بندی پایه های تحصیلی این مقطع:

از آغاز دوره مقدماتی 1 دانش آموزان به فراگیری یک زبان خارجه مانند انگلیسی یا آلمانی می پردازند. همچنین در طول تحصیل، در تعطیلات کوتاه مدت جلسات اکتشافی در فضاهای خارج از مدرسه مانند اردو های اسکی برگزار خواهد شد. در تعطیلات تابستانی کمپ های فضای باز برگزار می شوند که به فراگیری مهارت های خارج از مدرسه تاکید دارند. این کمپ ها شهریه ناچیزی دارند.

•            متوسطه دوره اول: این دوره از 11 تا 16 سالگی زمان می برد. 3  سال اول تحصیل در کالج برگزار می شود و برای سال آخر دانش آموزان وارد یک دبیرستان یا هنرستان فنی- حرفه ای یا دوره کارآموزی می شوند. تعداد کالج های مناطق حومه شهر کمتر است و با اینکه شهر های بزرگ کالج های بیشتر دارند ولی رقابت برای ورود به آنها نیز بالاتر است.

•               متوسطه دوره دوم: فضای دبییرستان های این دوره به شدت رقابتی است و فقط مناسب دانش آموزان سخت کوشی است که علاقه مند ادامه تحصیل در فضاهای دانشگاهی هستند.

مدارک پایان تحصیلات دوره متوسطه دوم به 3 دسته تقسیم می شوند:

•           مدرک عمومی برای دانش آموزانی که قصد ورود به دانش ها و مدارس عالی را دارند.

•            مدرک فنی برای دانش آموزانی که قصد ورود به موسسات فنی را دارند.

•            مدرک حرفه ای برای دانش آموزانی که قصد ورود مستقیم به بازار کار در شغل مورد نظرشان را دارند.

این مدارک به درجات A,B,C,D  تقسیم می شود که برای ورود به رشته های برتر و دانشگاه های درجه یک، سطح مدرک باید  C  یا D  باشد.

•         مدارس عالی رتبه: این مدارس توسط ناپلئون به منظور پرورش وزرا و مهندسان برتر برای دوره پس از انقلاب تاسیس شدند. امروزه نیز رشته هایی مانند مهندسی، کشاورزی، علوم سیاسی و ... که در خدمت اموری کشوری هستند، مورد تاکید این مدارس اند. خبرگی و توانایی فارغ التحصیلان این مدارس به قدری شهرت دارد که با در دست داشتن مدرک آن فعالیت در مشاغل رده بالا تضمین شده است.

برای ورود به این مدارس گذراندن کلاس های آمادگی الزامی است و معدل مدرک پایان تحصیلات دوره متوسطه دانش آموز باید حداقل 14 باشد. این کلاس ها 2 سال زمان می برد و در پایان آن آزمون ورودی به مدارس عالی برگزار می شود. البته سال اول شرکت در آزمون احتمال عدم قبولی بسیار بالاست ولی امکان شرکت مجدد وجود دارد.

•         دانشگاه ها: با توجه به اینکه بیشتر دانش آموزان سخت کوش قصد ادامه تحصیل در مدارس عالی را دارند، ورود به دانشگاه ها آسان تر است. البته برای بیشتر رشته ها پس از سال دوم آزمونی وجود دارد که در صورت عدم دریافت نمره حدنصاب دانشجو مجاز به ادامه تحصیل نیست و به مدرک لیسانس سال سوم دست نمیابد.

هم اکنون هزینه های تحصیل در این دانشگاه های دولتی توسط دولت تامین می شود و دانشجویان تنها با پرداخت هزینه های جزئی ثبت نام پذیرش دانشگاه را دریافت می کنند.

این مدارک به درجات A,B,C,D  تقسیم می شود که برای ورود به رشته های برتر و دانشگاه های درجه یک، سطح مدرک باید  C  یا D  باشد.

•         مدارس عالی رتبه: این مدارس توسط ناپلئون به منظور پرورش وزرا و مهندسان برتر برای دوره پس از انقلاب تاسیس شدند. امروزه نیز رشته هایی مانند مهندسی، کشاورزی، علوم سیاسی و ... که در خدمت اموری کشوری هستند، مورد تاکید این مدارس اند. خبرگی و توانایی فارغ التحصیلان این مدارس به قدری شهرت دارد که با در دست داشتن مدرک آن فعالیت در مشاغل رده بالا تضمین شده است.

برای ورود به این مدارس گذراندن کلاس های آمادگی الزامی است و معدل مدرک پایان تحصیلات دوره متوسطه دانش آموز باید حداقل 14 باشد. این کلاس ها 2 سال زمان می برد و در پایان آن آزمون ورودی به مدارس عالی برگزار می شود. البته سال اول شرکت در آزمون احتمال عدم قبولی بسیار بالاست ولی امکان شرکت مجدد وجود دارد.

•         دانشگاه ها: با توجه به اینکه بیشتر دانش آموزان سخت کوش قصد ادامه تحصیل در مدارس عالی را دارند، ورود به دانشگاه ها آسان تر است. البته برای بیشتر رشته ها پس از سال دوم آزمونی وجود دارد که در صورت عدم دریافت نمره حدنصاب دانشجو مجاز به ادامه تحصیل نیست و به مدرک لیسانس سال سوم دست نمیابد.

هم اکنون هزینه های تحصیل در این دانشگاه های دولتی توسط دولت تامین می شود و دانشجویان تنها با پرداخت هزینه های جزئی ثبت نام پذیرش دانشگاه را دریافت می کنند.